DNA

Dzisiaj o DNA czyli o kwasie deoksyrybonukleinowym wiadomo jest coraz więcej. Wciąż prowadzone są intensywne badania mające na celu poznanie odpowiedzi na szereg nurtujących naukowców pytań, które związane są z praźródłem życia. DNA wydaje się być dobrym drogowskazem w drodze poszukiwania wyjaśnień. I choć dzisiaj nawet uczniowie szkół podstawowych wiedzą co to jest (może ta wiedza nie jest naukowa i szczegółowa, ale wystarcza, by wyjaśnić co to jest), to jeszcze 150 lat temu nie miano pojęcia o istnieniu tego kwasu. Odkrycie DNA, a zwłaszcza jego budowy, było warte nagrody Nobla.
Ale od początku. Kwas deoksyrybonukleinowy, który w skrócie zwany jest właśnie DNA, to wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny, który zaliczany jest do grupy kwasów nukleinowych. U organizmów, które zbudowane są z komórek posiadających jądro komórkowe (eukarionty), DNA zlokalizowane jest właśnie w jądrze, natomiast u prokariontów, czyli u tych organizmów, które jądra nie mają, DNA znajduje się w cytoplazmie. Wirusy z kolei mają DNA w kapsydach. DNA najkrócej można nazwać nośnikiem informacji genetycznej żywego organizmu.
DNA zostało odkryte w 1869 roku przez Fryderyka Mieschera. Jednak największą zagadką była struktura DNA, która była nieznana aż do 1953 roku, kiedy to James Watson oraz Francis Crick opracowali znany do dziś model podwójnej helisy DNA. Udało im się to dzięki rentgenowskim badaniom strukturalnym Rosalindy Franklin oraz Maurice’a Wilkinsa. Odkrycie podwójnej helisy przyniosło badaczom w 1962 roku Nagrodę Nobla. Nagroda należała się także Rsalindzie, która jej nie doczekała, umierając w 1958 roku na raka.
W 1961 roku kolejnymi ważnymi odkryciami było zrozumienie zasad kodu genetycznego, którego dokonali Holley, Khoran i Nirenberg. W 1977 roku została opracowana metoda sekwencjonowania DNA przez zespoły badawcze Waltera Gilberta i Fredericka Sangera. Do tego w wielu dziedzinach zaczyna się wykorzystywanie DNA – w kryminalistyce do ustalenia sprawcy przestępstwa, do potwierdzenia bądź nie ojcostwa czy odnalezienia bliźniaka genetycznego, by uratować komuś choremu życie.
Budowa DNA jest już poznana i wygląda tak, że jest to liniowy, nierozgałęziony biopolimer, którego monomerami są deoksyrybonukleotydy. Można także wyróżnić kilka rodzajów DNA ze względu na pewne szczególne cechy. I tak: wyróżnia się aDNA ze względu na pochodzenie w czasie, cDNA, mtDNA, chlDNA/cpDNA ze względu na funkcje, a także podział ze względu na strukturę: DNA jednoniciowy, dwuniciowy, trójniciowy i czteroniciowy.
Bez względu na typ DNA, jego budowę, czas powstania, DNA będzie fascynowało badaczy do póki nie odkryją ostatniej tajemnicy z nim związanej, a to nie zapowiada się zbyt szybko.