Gramofon

Każdy meloman na pewno dostrzega różnicę między zapisem dźwięku na płycie CD, a tym płynącym z winylowej płyty gramofonowej. Wytrawni słuchacze nie mają wątpliwości, że dźwięk z płyty jest o wiele głębszy, bardzie trójwymiarowy niż apis elektroniczny czy na CD. Gramofon dzisiaj przeżywa swoją drugą młodość. Wielu artystów decyduje się na wypuszczenie swojego albumu czy epki na płycie gramofonowej. Ale co się wie o gramofonie?
Gramofon to urządzenie do odtwarzania dźwięku, który został zapisany na płycie gramofonowej. W Polsce często nazywa się to urządzenie adapterem. Gramofon jest nijako pochodną fonografu (urządzenia zapisującego dźwięk oraz go odtwarzające), którego zasada działania jest podobna. Gramofon odczytuje dźwięk z płyty za pomocą igły oraz specjalnie utworzonych rowków na płycie. Drgania igły przetwarzane są na impulsy elektryczne. W najnowszych urządzeniach stosuje się zamiast igły, laser.
Do lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia najczęściej używało się płyt gramofonowych wytworzonych z ebonitu. Prędkość ich odtwarzania wynosiła 78 obrotów na minutę. Płyty te jednak zostały wyparte przez płyty długogrające (longplay, LP) oraz single (single play, SP) wytwarzane z polichlorku winylu. W latach osiemdziesiątych XX wieku płyty gramofonowe były najpopularniejszym nośnikiem dźwięku. Całe pokolenia wychowały się na charakterystycznych trzaskach i zacinających się igłach.
Duże znaczenie dla jakości dźwięku ma jakość igły, wkładki oraz przewodów prowadzących sygnał na wyjście z urządzenia.
Historia gramofonu sięga roku 1857, kiedy to pewien Francuz, Édouard-Léon Scott de Martinville, będąc szalenie zafascynowany zapisywaniem dźwięku w postaci graficznej, skonstruował maszynę przypominającą swoim działaniem błonę bębenkową oraz kosteczki z ucha człowieka. Maszyna zapisywała dźwięk, jednak nie mogła go odtworzyć. Urządzeni nazwano fonautografem i opatentowano we Francji w roku właśnie 1857. Następnym krokiem ku gramofonowi był fonograf, pierwsze urządzenie nagrywające i odtwarzające dźwięk, którego autorem był Thomas Edison.
Kolejne lata przynosiły udoskonalenia dla tego urządzenia. W 1887 roku Emil Berliner skonstruował urządzenie modyfikując maszynę Edisona. Walce fonografu zastąpił płytami woskowymi. W 1898 roku płyty woskowe zastąpiono szelakowymi. W 1925 roku pojawiły się pierwsze elektryczne urządzenia. W 1947 na rynku pojawia się long play. 1958 rok to zapis dźwięku stereofonicznego. W Polsce pierwszym gramofonem o nazwie Bambino można było się cieszyć już w 1966 roku. Przełomem był szkocki gramofon Linn Sondek LP12, którego autorem był Ivor Tiefenburg. Model ten uważa się za przełom w przemyśle hi-fi.