Tablica Mendelejewa

Jedna z legend krążących wśród nauczycieli chemii mówi o tym, że tablica okresowa pierwiastków stworzona przez Dmitrija Mendelejewa to przypadek. Oto naukowiec, chcąc ułatwić naukę swoim studentom, wypisał i uporządkował wszystkie znane wówczas pierwiastki w jeden schemat, biorąc pod uwagę różne ich zależności i właściwości. Jakby nie było, tablica Mendelejewa do dziś pozostaje najlepszym schematem usystematyzowanych pierwiastków.
Jednak próby usystematyzowania wiedzy o pierwiastkach były podejmowane już dawno temu. W 1668 roku, wybitny irlandzki chemik, teolog i fizyk, Robert Boile, popełnił książkę, na łamach której rozprawił się z wieloma mitami dotyczącymi alchemii. W dziele Irlandczyka można znaleźć stwierdzenia, że należy poszukiwać dalszych pierwiastków i sposobu ich systematyzacji. Sto lat później pewien Francuz, Antoine Lavoisier, podjął się ułożenia nowego wykazu pierwiastków. Wówczas naukowcy wiedzieli o 35 pierwiastkach. O 23 z nich mówiono, że są niepodzielne. Tymczasem niesłychanie ważny wkład do nauki wniósł słynny rosyjski chemik, Dmitrij Mendelejew. To właśnie on jako pierwszy postawił tezę, że pomiędzy masą atomową pierwiastków a ich lokalizacją w systemie może istnieć związek wzajemny. Odpowiednie zestawienie pierwiastków pozwalało Mendelejewowi na odnalezienie powiązań pomiędzy elementami, które moga stanowić całość, a ich właściwości to efekt powtarzającego się zjawiska. Ta teoria szybko rozeszła się po świecie chemików, zyskując wielu zwolenników i uznanie. Swoją teorię naukowiec chciał zobrazować poprzez stworzenie tablicy, jednak nie mógł usystematyzować jej, bowiem wówczas nie znano jeszcze wielu pierwiastków. Ponoć sam Rosjanin miał się skarżyć, iż wszystko ma już w głowie, lecz nie może przelać tego na papier. W końcu poświęcił temu ponoć trzy doby, bez snu, ale osiągnął swój cel i stworzył tablicę, która do dziś odgrywa podstawową rolę w nauczaniu podstaw chemii na całym świecie.
Inną legendą krążącą wśród naukowców jest ta mówiąca o śnie Mendelejewa. Ponoć naukowiec długo pracując nad stworzeniem tablicy w końcu zasnął, a kiedy się obudził, chwycił za papier i pióro i stworzył słynny do dziś układ okresowy pierwiastków. Sam zainteresowany usłyszawszy tą teorię stanowczo ją zdementował wskazując, iż nad powstaniem układu pracował blisko dwadzieścia lat, a jedna drzemka niczego nie zmieniła.
Zatem nie można mówić o przypadkowym odkryciu, lecz o wynalazku, nad którym jego autor pracował znaczną część swojego życia, nie pozostawiając niczego przypadkowi. Dzięki jego inteligencji oraz zawziętości, dziś uczniowie mogą poznawać zależności między pierwiastkami, a chemia nie jest już taka tajemnicza.